Sukrasana iku putrane Resi Suwandagni saka Pertapan Argasekar karo Dewi Darini. Sukrasana awujud raseksa kerdil, duwe kakange jenenge Bambang Sumantri kang rupane bagus banget.
Sukrasana nggadhahi kasektèn gaib ingkang mirunggan, piyambakipun ugi mulya manahipun. Wiwit cilik dheweke karo kakange Sumantri urip rukun lan tresna, sanajan wujude beda banget. Dheweke ngabdi marang Bathara Wisnu lan dadi pramugari kebone Sriwedari ing Kahyangan Untarasegara. Sepisan dheweke kangen banget karo keluargane lan teka ing pertapan Argasekar.
Nanging, ing kana dheweke ora ketemu karo kakang sing ditresnani banget. Banjur dheweke takon marang bapake menyang ngendi sedulure. Ramane nerangake yen Sumantri tindak menyang negarane Maespati ngabdi marang Prabu Arjunasasrabahu. Sukrasana tekad nututi kangmase marang Maespati.
Dheweke bungah banget amarga kepengin ketemu karo Sumantri, kakang sing banget ditresnani. Ing tengah alas, Sukrasana akhire ketemu karo Sumantri sing lagi susah. Sumantri bingung kepriye carane nyukupi syarate Prabu Arjunasasrabahu kanggo mindhah Taman Sriwedari menyang tanah Maespati supaya layanane ditampa. Dheweke uga gelem nulungi sedulure.
Sukrasana kaleksanan
Sukrasana uga mindhah Taman Sriwedari marang Maespati amarga Sumantri kepengin nyukupi syarate Prabu Arjunasasrabahu. Nanging nalika arep nututi Sumantri menyang Maespati, Sumantri nglarang lan ora sopan marang dheweke. Nyatane, panahe Sumantri ora sengaja nempuh dhadhane lan mati. Nanging sadurunge nemoni pati, Sukrasana supaos bakal manggon ing nirwana bebarengan karo Sumantri, lan patine dhewe bakal dibales dening raja raksasa.
Sumantri sedhih banget amarga ora sengaja tiwas adhine. Sumpahipun Sukrasana kaleksanan. Nalika tanah Maespati diserang dening bala Alengka, Sumantri perang nglawan Prabu Dasamuka (Rahwana), ratu raksasa ing kerajaan Alengka. Roh Sukrasana mlebu ing taringe Rahwana lan Sumantri digigit nganti mati.
Bambang Sumantri minangka satriya ing paraga wayang kang nduweni rupa ayu lan gegaman kanggo nyirnakake nepsu, cakrabaskara. Bambang Sumantri utawa asring sinebut Raden Suwanda iku putra pambarep saka Begawan Suwandagni ing Padepokan Ardisekar. Resi Suwandagni isih sedulure Ramaparasu, putrane Resi Jamadagni. Bambang Sumantri duwe adhine sing raine kaya raseksa, jenenge Bambang Sukrasana.
Sawijining wengi Sumantri sowan Resi Suwandagni saperlu nyuwun pangapunten. Dheweke arep nglamar kerja ing negara Maespati. Dheweke ora gelem njupuk adhine amarga isin karo praupane Sukrasana. Sumantri ditampa dening Harjuna Sasrabahu anggere bisa ngrebut putri saka tanah Magada. Kanthi gagah prakosa Sumantri kasil nyingkirake kabeh mungsuhe ing sayembara kamenangan Dewi Citrawati. Sawise kasil ing pikirane, pikirane duwe Dewi Citrawati. Sejatine dheweke diutus dening Harjuna Sasrabahu kanggo njupuk Dewi Citrawati, nanging dheweke kepengin ndadekake Dewi Citrawati dadi garwane.
Pungkasane ana regejegan antarane Sumantri lan Harjuna Sasrabahu. Harjuna Sasrabahu kanthi seneng nampa tantangane Sumantri. Ana perang sing seru lan ampuh amarga saben-saben iku jelmaan saka Batara Wisnu. Sumantri ngangkat lan ngeculake Cakrabaskara tumuju Harjuna Sasrabahu. Cakrabaskara murub, gumuruh nyuwuk langit lan nggegirisi atine Harjuna Sasrabahu. Kaget ing atine, Harjuna Sasrabahu banjur nindakake Triwikrama, utawa malih dadi raseksa kanthi sewu rupa.
Sumantri Kecekel
Sumantri kecekel lan diidak-idak. Sambil nangis, Sumantri nyuwun pangapunten awit saking kirang prayogi saha kalepatanipun. Harjuna Sasrabahu gelem nampa pangapurane nanging kanthi syarat sing luwih kenceng. Sumantri diutus mbangun Taman Sriwedari. Ing rasa sedhih iki, Sukrasana sowan marang Sumantri. Sukrasana gelem nulungi Sumantri yen diparengake nututi kakange ing ngendi wae Sumantri. Sumantri sarujuk marang pamrayogane Sukrasana. Nggunakake kekuwatan gaib, Sukrasana kasil ngowahi Taman Sriwedari lan diangkut menyang tanah Maespati. Amargi jasanipun, Sumantri ngaturaken panuwun dhumateng ingkang rayi, ananging kanthi kabar bilih Sukrasana badhe ndhelik lan boten badhe kepanggih wonten ing papan-papan umum.
Ing sawijining dina, Citrawati lan rombongane lagi seneng-seneng ing Taman Sriwedari. Dumadakan padha mlayu wedi amarga weruh raksasa kerdil ing taman. Citrawati banjur sambat marang Harjuna Sasrabahu. Sumantri ingkang jejuluk Patih Suwanda enggal sowan mriksani taman. Raksasa kasebut dadi Sukrasana lan ngancam Sumantri Sukrasana nganggo senjata cakrabaskara. Nanging sayange gamane Sumantri ilang saka tangane lan Sukrasana mati.
Ing sawah Sumantri tiba. Rahwana bisa mateni dheweke sawise perang dawa. Awake mudha setengah remuk. Ya, Sumantri mati sengsara. Nanging dheweke banjur klelep ing langit. Lan ing kana Patih ketemu Suwondo Sukrosono, sedulure sing setya. Iku kaya ngelingi masa kanak-kanak sing seneng lan nglalekake dendam lan kaluputan. Tragedi ”Panah” antarane wong loro kaya-kaya ora nate kedadeyan.
Kita kelingan lelakone Sumantri sadurunge dadi Patih Suwondo. Wiwit wiwitan, wong enom iki nyiapake awake dhewe kanggo masa depane. Dheweke ndhawuhi Maespati supaya ngabdi marang Prabu Harjuna Sasrabahu. Amarga dheweke rumangsa bisa, uga pantes.
Nunggl Panggung Sanes Panggenan
Ing sawijining esuk sing durung rampung, dheweke mlaku ngalor. Dheweke ninggalake Sukrosono, adhine, sing bocahe elek, rambute kriting, cendhak lan rada ireng. Kanthi wujud fisik sing kaya ngono, Sumantri bisa uga rumangsa adhine mung dadi pepalang. Sanajan dheweke ngerti kekuwatan gaib Sukrosono luwih dhuwur tinimbang dheweke. “Aku sengaja budhal esuk nalika kowe isih turu. Nyuwun pangapunten mbak,” kandhane Sumantri nalika budhal.
Mbok Sumantri pancen wong pilihane Gusti. Ing satunggal paprangan piyambakipun saged ngluwari nagari Magada saking kepungan wadyabala Widarba. Dheweke mesthi menang. Wadyabalanipun ngrampas kathah tawanan lan rampasan; Inten emas, sapi lan putri. Nanging Sumantri ora enggal mulih. Ing tapel wates, dheweke malah ngirim layang marang Maespati lan nantang Harjuna Sasrabahu perang tandhing. Dumadakan ana angkuh kang dhuwur. Uga ora percaya marang kekuwatan lan kekuwatan gaib raja.
Paling ora ana rong interpretasi babagan sikap iki. Kaping pisanan, Sumantri mung pengin luwih yakin marang kaprigelan raja sing dilayani. Kapindho, dheweke menang. Apa wae alesane, Sumantri pungkasane kalah karo Prabu Harjuna Sasrabahu lan nampa paukumane: mindhah Taman Sriwedari saka Kahyangan menyang Kraton. Tugas sing ora mungkin lan meh nggawe Sumantri nyerah.
Nanging wektu iku adhine Sukrosono teka. Kanthi kekuwatan gaib, dheweke nindakake tugas kasebut kanthi apik. Sayange, penampilane Sukrosono sing elek kuwi njalari keributan wargane sang putri, sing nyekseni kaendahane Taman Sriwedari. Isin, Sumantri ngajak adhine enggal lunga. Nanging Sukrosono ora gelem. Nganti Sumantri pungkasane ngarahake panah marang dheweke. Tanpa dinyana-nyana, panah-panah kasebut diculake. Sumantri kaget nanging wis telat. Adhiné tiwas kena panahé.